Ψυχολογια παιδιού & εφήβου

Αναγνωστική κατανόηση & μαθησιακές δυσκολίες

Η αναγνωστική κατανόηση  αποτελεί τον ουσιαστικό στόχο της αναγνωστικής διαδικασίας. Οι αναγνώστες διαβάζοντας ένα κείμενο, καλούνται να βρουν το νόημα του κειμένου αυτού (Τζιβινίκου, 2015). Η αναγνωστική κατανόηση είναι μια σύνθετη διαδικασία που απαιτεί από τον αναγνώστη να :

  • έχει κατακτήσει την αναγνωστική αποκωδικοποίηση, να μπορεί δηλαδή να αναγνωρίσει τα φωνήματα μιας λέξης και να τα συνθέσει ώστε να τη διαβάσει
  • γνωρίζει το σημασιολογικό περιεχόμενο της λέξης, της πρότασης ή του κειμένου που διαβάζει (Πόρποδας, 2002)
  • μπορεί να οργανώσει και να συσχετίσει τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις του με νέες πληροφορίες

Δυσκολία στην αναγνωστική κατανόηση εμφανίζουν μαθητές-αναγνώστες που δυσκολεύονται στην αναγνωστική αποκωδικοποίηση των λέξεων ή  διαβάζουν με μειωμένη ταχύτητα και ευχέρεια. Οι αναγνώστες αυτοί καταναλώνουν πολλή προσπάθεια και ενέργεια για να διαβάσουν, με αποτέλεσμα να μην δίνουν έμφαση στο νόημα. Παράλληλα, παρατηρείται έντονη κόπωση των μαθητών αυτών ή και ματαίωση σε περίπτωση  που καλούνται να διαβάσουν ένα εκτενές και πυκνογραμμένο κείμενο γιατί νιώθουν αβοήθητοι ως προς τη διαχείριση και κατανόηση του. Από την άλλη μεριά,  αναγνώστες με μειωμένο λεξιλόγιο ή δυσκολία στην κατανόηση μεταφορικού λόγου, δυσκολεύονται να κατανοήσουν πλήρως ένα κείμενο καθώς «χάνουν» σημαντικές πληροφορίες από λέξεις που μπερδεύουν ή δεν γνωρίζουν .

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τους μαθητές με δυσκολία στην αναγνωστική κατανόηση;

Στις μικρότερες  τάξεις  πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η χρήση των εικόνων σε ένα κείμενο. Είναι ιδιαίτερα βοηθητικό ένα μέρος του κειμένου να  αποτελείται από εικόνες ώστε το παιδί να μπορεί πιο εύκολα να κατανοήσει το νόημα μίας πρότασης.  Η αντιστοίχιση προτάσεων με τη σωστή εικόνα ή η ανάγνωση-εκτέλεση  εντολών πχ (ζωγράφισε ένα πράσινο τετράγωνο δεξιά από την κόκκινη γραμμή) είναι επίσης δραστηριότητες που ενισχύουν την αναγνωστική κατανόηση με ευχάριστο τρόπο.

Στις μεγαλύτερες τάξεις πρέπει ο μαθητής  να διδαχθεί συγκεκριμένες στρατηγικές που θα τον οργανώσουν ώστε να συγκεντρώσει τα βασικά στοιχεία ενός κειμένου για να μπορέσει να το κατανοήσει καλύτερα.

  • Δίνουμε έμφαση στον τίτλο του κειμένου καθώς περιέχει τις πρώτες βασικές πληροφορίες.
  • Βρίσκουμε την κεντρική ιδέα της κάθε παραγράφου (ποιός-κάνει-τι-γιατί). Αυτό μπορεί να γίνει είτε με τη μορφή πλαγιότιτλων είτε με τη μορφή ερωτήσεων είτε με υπογράμμιση των σημαντικών στοιχείων με διαφορετικό χρώμα.
  • Δημιουργούμε ένα σχεδιάγραμμα που να περιλαμβάνει τις βασικές πληροφορίες του κειμένου χρησιμοποιώντας λέξεις ή ακόμα και σκίτσα.

Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό είναι να καλλιεργήσουμε στο παιδί το κίνητρο να θέλει να βελτιώσει τις ικανότητες του και να νιώθει σίγουρο για τον εαυτό του. Για αυτό επιλέγουμε κατά βάση, κείμενα που να είναι κοντά στα ενδιαφέροντα και στην ηλικία των μαθητών και δεν ξεχνάμε να επιβραβεύουμε πάντα τα παιδιά για την προσπάθεια τους. Το χαμόγελο και η καλή τους διάθεση όταν συζητάμε μαζί τους για ένα κείμενο, μας φανερώνουν ότι έχουμε κάνει ήδη μια καλή αρχή!

 

Κραγιώργου Έλενα
Ειδική Παιδαγωγός

Πόρποδας, Κ. (2002). Η Ανάγνωση. Πάτρα: Ιδιωτική.

Τζιβινίκου, Σ. (2015). Μαθησιακές δυσκολίες – διδακτικές παρεμβάσεις. (ηλεκτρ. βιβλ.). Αθήνα: Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών.

Reid, G. (2003). Δυσλεξία. Εγχειρίδιο για ειδικούς. Αθήνα: Επιστημονικές εκδόσεις Παρισιάνου.

Αναστασίου, Δ. (1998). Δυσλεξία: Θεωρία και Έρευνα, Όψεις πρακτικής. Αθήνα: Άτραπος

Σχετικά Άρθρα